Η χωροταξία της φτώχειας

Η φράση της εκπροσώπου τύπου της Κυβέρνησης, κ. Βούλτεψη, ότι οι Έλληνες κακώς αγόρασαν σπίτια όσο αστεία και να ακούγεται, αποτυπώνει μια μεγάλη πτυχή της κυβερνητικής πολιτικής, όσον αφορά τη γη και τα ακίνητα στη χώρα μας.

 

Τα τελευταία δύο χρόνια ένας καταιγισμός νόμων που έχουν ψηφιστεί ή πρόκειται να έρθουν για ψήφιση σχετικά με το χωρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, έχουν απώτερο στόχο την υφαρπαγή της δημόσιας και ιδιωτικής γης, παράλληλα βέβαια με τις γενικότερες πολιτικές επιλογές, που οδηγούν στη ραγδαία φτωχοποίηση του πληθυσμού. Ακόμη πιο επικίνδυνο είναι ότι σε όλα αυτά τα νομοθετήματα, με το πρόσχημα της μείωσης της γραφειοκρατίας και της απλούστευσης των διαδικασιών, έχει αφαιρεθεί κάθε ίχνος διαβούλευσης και γνωμοδότησης των τοπικών φορέων και αυτών που αφορά η όποια ρύθμιση.

Οι πραγματικοί στόχοι

Ο χωροταξικός σχεδιασμός της κυβέρνησης εξυπηρετεί την ανακατανομή της ιδιοκτησίας γης και ακινήτων και την «εγγυημένη απόδοση» για τις επενδύσεις σε γη και ακίνητα, αλλά και το χωρικό και κοινωνικό διαχωρισμό μεταξύ των φτωχών και των άλλων. Στο νέο ρυθμιστικό της Αθήνας προβλέπεται η μετατροπή της Αθήνας σε μητροπολιτικό κέντρο, με στόχο την αλλαγή του χαρακτήρα και πληθυσμιακής σύνθεσης των περιοχών, χωρίς όμως να υλοποιείται ταυτόχρονα και ένα σχέδιο αξιοπρεπούς στέγασης και διαβίωσης των κατοίκων των περιοχών αυτών.

Τα σχέδια για την ολοκληρωμένη παρέμβαση στο Μεταξουργείο-Κεραμεικό, το Rethink Athens (πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου), το ΤΑΙΠΕΔ στην Πλάκα και άλλα θα διαμορφώσουν ένα νέο αστικό κέντρο που πέρα από τις πολεοδομικές αλλαγές θα επιφέρει και μεγάλες αλλαγές στην ανθρωπογεωγραφία, μετατοπίζοντας συνολικά πληθυσμιακές ομάδες προς άλλες κατευθύνσεις. Δεν είναι τυχαίο που οι δράσεις εξωραϊσμού ειδικότερα του κέντρου της Αθήνας συνοδεύονται από δράσεις καταστολής και βίας εκ μέρους του κρατικού μηχανισμού με την οργάνωση επιχειρήσεων «σκούπας» των μεταναστών, των χρηστών ουσιών και γενικότερα ενάντια σε ό,τι δύναται να αμαυρώσει την εικόνα και την ελκυστικότητα του «real estate» στο κέντρο της Αθήνας.

«Αν δεν λύσουμε το πρόβλημα της ασφάλειας στο κέντρο της Αθήνας, οποιαδήποτε προσπάθεια θα είναι υπονομευμένη», επισήμανε ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, προσθέτοντας ότι «αν δεν λυθεί ταχέως το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης, που επιβαρύνει την κατάσταση και τροφοδοτεί όλα τα εγκληματικά δίκτυα, δεν βλέπω λύση».

Είναι ενδιαφέρουσα η συμμετοχή των ιδιωτών σε όλα αυτά τα σχέδια ανάπλασης του κέντρου της Αθήνας. Είναι ενδεικτικό ότι σε κοινή δήλωση η εταιρεία Oliaros KM Properties και του ΥΠΕΚΑ μίλησαν για τη σύσκεψη που έγινε στις 16.4.2013 με αποκλειστικό θέμα τον καθορισμό δράσεων για την υλοποίηση του έργου για την αναζωογόνηση της περιοχής Κεραμεικού – Μεταξουργείου, με τη διαδικασία ταχείας αδειοδότησης (fast track) και τη χρηματοδότηση από το πρόγραμμα JESSICA (σύμπραξη δημόσιου – ιδιωτικού τομέα για την αστική ανάπτυξη). Το πρόβλημα είναι ότι δεν κλήθηκαν οι κάτοικοι της περιοχής, οι οποίοι θα «υποστούν» τις συνέπειες της αναβάθμισης της περιοχής.

Να επανασχεδιάσουμε το χώρο

Να επισημάνουμε ότι η ταξική οργάνωση της πόλης δεν είναι κάτι που προέκυψε τώρα, απλά εντείνεται. Είναι χαρακτηριστική η ταξική οργάνωση της πόλης κοιτώντας την αριστερή και δεξιά όχθη του Ιλισού στο Παγκράτι: Η δεξιά όχθη προορισμένη για κατοικίες υψηλών προσώπων, πρεσβείες, Μέγαρο Μαξίμου, πλούσιο πράσινο, περιορισμένη στάθμευση και η αριστερή με πυκνοδομημένες πολυκατοικίες, με υποτυπώδες πράσινο, ελάχιστους ελεύθερους χώρους, διπλο-τριπλοπαρκαρίσματα ή το Χίλτον και πίσω τα προσφυγικά της Καισαριανής. Με ένα πρόχειρο υπολογισμό σ’ αυτές τις περιοχές στεγάζονται περίπου 1.000 νοικοκυριά και καταστήματα ανά οικοδομικό τετράγωνο. Ακόμη κι αυτοί οι συντελεστές δόμησης (επιφάνεια, ύψος) έχουν να κάνουν με το για ποιους προορίζονται αυτές οι περιοχές. Όσο πιο χαμηλοί είναι αυτοί οι συντελεστές, τόσο για πιο χάι ένοικους προορίζονται. Επίσης, περιοχές υποβαθμισμένες όπως Κολωνός, Ψυρρή, Μεταξουργείο, που έφτασε μία ρύθμιση και εκτίναξε τις τιμές στα ύψη, χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητες υποδομές (στου Ψυρρή) και πάλι είναι υπό εγκατάλειψη.

Η κοινωνική πόλωση και ο διαχωρισμός αυξάνονται – η πρόσφατη οικονομική κρίση διόγκωσε περαιτέρω τις επιδράσεις των διαδικασιών της αγοράς και την βαθμιαία συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας. Οι διαχωρισμοί στην κοινωνία και στο χώρο αποτελούν διογκούμενα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Θα πρέπει να επανασχεδιάσουμε το χώρο, όχι για την κερδοφορία των επενδυτών «real estate», αλλά για την ειρηνική συνύπαρξη των συνανθρώπων, τη διασφάλιση επαρκούς και αξιοπρεπούς στέγασης και συνθηκών διαβίωσης όλων, την προστασία των κοινόχρηστων και δημόσιων χώρων, την ισότιμη πρόσβαση σε υποδομές και υπηρεσίες με γνώμονα τη συμμετοχή των κατοίκων και τη βιωσιμότητα των γειτονιών.

Πηγή: ΕΠΟΧΗ