Ελπίδες και «αγκάθια» για το κλίμα

του Γιώργου Σκαφίδα

Εκπρόσωποι από 195 χώρες συρρέουν στο Περού με μία μάλλον... μεγαλεπήβολη αποστολή.

Στόχος τους: να καταφέρουν ό,τι δεν έχουν καταφέρει τα τελευταία 22 χρόνια, κοινώς να καταλήξουν στο (προ)σχέδιο μίας νέας, παγκόσμιας και δεσμευτικής για όλους, συμφωνίας για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μίας συμφωνίας που θα υπερψηφιστεί - επισημοποιηθεί από τους ηγέτες της υφηλίου τον Δεκέμβριο του 2015 στο Παρίσι.

Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν χθες στη Λίμα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και θα συνεχιστούν έως τις 12 Δεκεμβρίου. Το μομέντουμ δείχνει ευνοϊκό, ειδικά μετά την πρόσφατη συμφωνία στην οποία κατέληξαν Κίνα και ΗΠΑ για τους περιορισμούς των ρύπων. Τα «αγκάθια», ωστόσο, παραμένουν (ειδικά στις διαπραγματεύσεις μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών), ενώ οι επιστήμονες παράλληλα πιέζουν για «λύσεις», προειδοποιώντας ότι ο υδράργυρος πλέον ανεβαίνει στη Γη με ρυθμούς... μη-αναστρέ-ψιμους.

Πόσο σημαντικές είναι οι διαπραγματεύσεις στη Λίμα του Περού;

Αποτελούν ουσιαστικά τον τελευταίο γύρο συνομιλιών πριν από τη μεγάλη διάσκεψη για το κλίμα, που πρόκειται να διεξαχθεί τον Δεκέμβριο του 2015 στο Παρίσι. Οι διαπραγματεύσεις της Λίμας έχουν ως στόχο να καταλήξουν στο προσχέδιο μίας νέας μεγάλης συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτή η νέα, μεγάλη συμφωνία θα πρέπει να ψηφιστεί στο Παρίσι τον Δεκέμβριο του 2015, με απώτερο στόχο να αρχίσει να εφαρμόζεται το 2020. Ολες οι χώρες οφείλουν έως τον Μάρτιο του 2015 να έχουν θέσει συγκεκριμένους και δεσμευτικούς εθνικούς στόχους για τη μείωση των ρύπων τους.

Εχουν πραγματοποιηθεί ανάλογες διαπραγματεύσεις - συμφωνίες στο παρελθόν;

Ναι, αλλά χωρίς να θέσουν συγκεκριμένους, δεσμευτικούς στόχους περιορισμού των ρύπων σε εθνικό επίπεδο. Η «Σύνοδος για τη Γη», που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 1992, αναγνώρισε τις ευθύνες που βαρύνουν τον ανεπτυγμένο κόσμο, αλλά δεν έθεσε συγκεκριμένους στόχους. Το Πρωτόκολλο του Κιότο, που ακολούθησε το 1997, έθεσε έναν πιο συγκεκριμένο «οδικό χάρτη», ο οποίος ωστόσο άφηνε έξω την Κίνα (ως αναπτυσσόμενη χώρα) και τελικώς δεν επικυρώθηκε από τις ΗΠΑ. Η σύνοδος για το κλίμα, που πραγματοποιήθηκε το 2009 στην Κοπεγχάγη, επίσης απέτυχε (καθώς δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν ΗΠΑ και Κίνα ως προς τον καταμερισμό των «περιορισμών»).

Είναι πρόθυμοι οι μεγάλοι ρυπαντές να αναλάβουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις;

Η ΕΕ θέλει να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% έως το 2030 (σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990) και οι ΗΠΑ κατά τουλάχιστον 26% έως το 2025 (σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005). Οσο για την Κίνα, αυτή όρισε το 2030 ως χρονικό σημείο έναρξης των προσπαθειών περιορισμού των ρύπων της. Είναι αμφίβολο εάν η Ινδία, η Ιαπωνία, η Βραζιλία και η Ρωσία θα φανούν πρόθυμες να αναλάβουν ουσιαστικές δεσμεύσεις.

Τι έχει γίνει με το «Πράσινο Ταμείο για το Κλίμα» (Green Climate Fund);

Συστάθηκε το 2010 ως μία προσπάθεια της διεθνούς (πλούσιας και ανεπτυγμένης) κοινότητας να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με το αρχικό πλάνο, το ταμείο θα συγκέντρωνε - κινητοποιούσε 100 δισ. δολ. ετησίως έως το 2020 για τον συγκεκριμένο σκοπό. Μέχρι σήμερα, ωστόσο, έχουν συνολικά συγκεντρωθεί μόλις 9,7 δισ. δολ.

Είναι πιθανό να επιτευχθεί μία νέα, μεγάλη συμφωνία το 2015 στο Παρίσι;

Ναι, είναι πιθανό, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλές εκκρεμότητες. Να σημειωθεί ότι η όποια συμφωνία πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή μετά το 2020.

Τι λένε οι επιστήμονες;

Η επιστημονική κοινότητα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας ότι με τους σημερινούς ρυθμούς έως το τέλος του αιώνα η θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί κατά 4 βαθμούς Κελσίου (σε σύγκριση με τα προ-βιομηχανικά επίπεδα). Συγκεκριμένα, το 2014 ίσως καταγραφεί τελικώς ως το πιο ζεστό έτος στα χρονικά, ενώ μόνο φέτος οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αναμένεται να κάνουν ρεκόρ, αγγίζοντας τους 40 δισ. τόνους.

ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΘΕΡΜΕΣ ΧΡΟΝΙΕΣ ΤΟ 2014

Εφιάλτης το «Ελ Νίνιο» το 2015

Το 2014 ήταν μία από τις θερμότερες χρονιές στην ιστορία της καταγραφής των μετεωρολογικών φαινόμενων και χωρίς πολλές φυσικές καταστροφές. Ωστόσο οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι αυτή η «ηρεμία» πιθανότατα σημαίνει πως το 2015 θα είναι πολύ πιο καταστροφικό.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η ήπια φάση του «Ελ Νίνιο» στον Ειρηνικό, που είχε θετική επίδραση το τρέχον έτος, θα μας... εκδικηθεί το επόμενο. Ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ, που φέτος δεν βίωσαν κάποιον καταστροφικό τυφώνα, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.

Βάσει στατιστικής, με τα στοιχεία των τελευταίων χρόνων που δείχνουν μια επιδείνωση των καιρικών φαινομένων ύστερα από περιόδους νηνεμίας, οι μετεωρολόγοι πιστεύουν ότι θα βιώσουμε σε διάφορα σημεία του πλανήτη την οργή της φύσης για την κλιματική αλλαγή.

Ενα ζήτημα ακόμη που τίθεται είναι το κόστος των καταστροφών που οφείλονται σε σημαντικό βαθμό στην κλιματική αλλαγή. Ακόμη και το «ήπιο» 2014 το κόστος των τυφώνων και των τροπικών καταιγίδων ανά την υφήλιο ξεπέρασε παγκοσμίως τα 20 δισ. δολάρια.

Πηγή: ΕΘΝΟΣ